Koç Üniversitesi’nde Görme Engellilerin Dünyasını Aydınlatacak Projeye Avrupa Araştırma Konseyi’nden Destek

Koç Üniversitesi Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Bölümü’nden Doç. Dr. Sedat Nizamoğlu, Avrupa Araştırma Konseyi (European Research Council - ERC) tarafından verilen “Konsolidatör Hibe” desteğini almaya hak kazandı.

2 milyon avroluk destek fonu, Doç. Dr. Sedat Nizamoğlu’nun yürüttüğü “Retina Ağ Optoelektroniği” projesi kapsamında yeni retina implantların geliştirilmesi için verildi.

Doç. Dr. Nizamoğlu tarafından geliştirilecek olan esnek, biyouyumlu ve güvenilir implantlar görme engeline karşı yüksek görme keskinliği ve geniş görüş alanı sunmayı hedefliyor.

Avrupa Araştırma Konseyi’nin (European Research Council - ERC) yeni endüstrilerin, pazarların ve sosyal yeniliklerin temelini oluşturabilecek bilimsel ve teknolojik keşiflerini sürdürmek için dünyanın her yerinde çalışmalarını yürüten ve Avrupa'da çalışmaya hazır en iyi araştırmacılara sunduğu hibe kaynaklarından bir yenisi daha sahiplerini buldu.

Koç Üniversitesi Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Bölümü’nden Doç. Dr. Sedat Nizamoğlu beş yıl süreyle 2 milyon avro’luk ERC Konsolidatör Hibe desteği almaya hak kazandı.

Kariyerlerinde belli bir aşama kaydetmiş araştırmacılara verilen ERC Konsolidatör Hibe desteğine bu yıl yapılan 2.652 başvuru arasından büyük bir çekişme sonucunda yalnızca yüzde 12’si bu desteği almaya hak kazandı; 313 projeye toplam 632 milyon avro destek verilecek. Bugüne kadar Türkiye’den ERC desteği alan 36 projenin 20’si Koç Üniversitesi öğretim üyeleri tarafından yürütülüyor.

Bunların 15’i ana proje desteği, 5’i ise ticarileştirme amaçlı ek ERC desteği olan Kavram Kanıtlama Hibesi almış olup, ana projelerin 8’i mühendislik, 5’i sosyal bilimler ve 2’si de moleküler biyoloji ve genetik alanındaki araştırmalardan oluşuyor.

2014’te de “Yeni Nano-mühendislik Ürünü Optoelektronik Biyo-arayüzler” adlı projesiyle ERC Başlangıç Fonu almaya hak kazanan Doç. Dr. Sedat Nizamoğlu, ışık enerjisini kontrollü şekilde iyonik akımlara çevirerek nöronları uyaran aygıt mimarileri gösterdi. Bu kez destelenmeye layık bulunan projesi ile görme engeline çare olacak retina implantı geliştirmeyi amaçlıyor.

Sarı nokta ve Retinitis Pigmentosa (gece körlüğü olarak da bilinen) gibi yaygın hastalıklardan dolayı meydana gelen fotoreseptörlerin (retinada bulunan ve ışığı elektrik sinyallerine dönüştürebilen özelleşmiş nöronlar) dejenerasyonu görme engelinin en önde gelen nedenleri arasında yer alıyor.

Fotovoltaik (ışık enerjisini elektriğe çevirebilen) retina implantları, fotoreseptör dejenerasyonundan kaynaklanan görme kaybını düzeltmek için günümüzde başvurulan en heyecan verici elektronik çözümlerden biridir.

Günümüzde fotodiyot tabanlı çalışan mevcut implantlarda bu diyotlar piksel boyutlarının küçültülmesi, verimlilik ve retinanın mekanik ve yapısal özellikleriyle uyumluluk açısından karşılaştığı zorluklar nedeniyle geri kazanılan görme yetisi çok düşüktür ve resmi körlük seviyesinin altında kalır.

Doç. Dr. Sedat Nizamoğlu’nun bir çözüm olarak sunduğu, yeni “retina ağ optoelektroniği” kavramıyla retina implantları bazı hayati özellikleri aynı anda karşılayacak.

Bu özellikler:

• Yüksek görme keskinliği için yüksek piksel yoğunluğu,

• Optimal görme kalitesi için retinanın doğal eğriliğine uygunluk,

• Geniş bir görüş alanı için büyük bir retina alanı kapsaması,

• Bozulmadan kalan fotoreseptörleri sağlam tutmak için nöronlarla sağlıklı entegrasyon,

• Biyouyumluluk,

• Güvenli kapasitif akım kullanımı,

• Enjekte edilebilirlik,

• İstendiğinde çıkarılabilirlik olarak sıralanıyor.

Alanında İlk Olacak

Görme engelinin en önemli nedenlerinden olan fotoreseptörlerin dejenerasyonunu ve fotoreseptör hücre kaybını önlemek için başvurulan ilaç enjeksiyonları, kök hücre, optogenetik, gen terapisi gibi yöntem ve stratejiler ne kadar umut verici olsalar da, şu anda ne yazık ki önemli sınırlamaları var.

Bunların yerine geliştirilen, diğer alternatif yaklaşımlar da çeşitli üretim güçlükleri ve kalite kısıtları gibi nedenlerle üretimde değil.

Bu nedenle geniş alanlı ve yüksek çözünürlüklü retina implantları için, aynı anda yüksek verimle çalışabilen, esnek ve solüsyon-bazlı fabrikasyon tekniği kullanılarak üretilebilen fotodiyot tabanlı retina implantlarına acilen ihtiyaç duyuluyor.

Doç. Dr. Sedat Nizamoğlu ve ekibi de bu amaçla, nanomalzemeler ve geleneksel olmayan elektronik yaklaşımları birleştirerek “retinal ağ optoelektroniği” adını verdikleri yeni retina implantları geliştirecekler.

Geliştirdikleri implantların hayvanlar üzerindeki görme yetisinin geri kazanım deneyleri ise Paris’teki Institute de la Vision’da, Enstitü Direktörü Dr. Serge Picaud ile birlikte yürütülecek.